YÖRESEL ÖZELLİKLER
HALK OYUNLARI Çepki, çaçan, delilo, üçayak, mışko, gowent, hevi-germok, kartal oyunu, keri boz, hımıl, diz, teşi, dolap, çifte telli, düz ceviz, kımıl, gırani. YEMEKLERİMİZ Tırşık, Germi, Zerde, Katmer, Çiğ Köfte, Cılbır, Söğürme, Havreşik, Teleme, Pellür, Borani, Avisod, Keşk, Şıllik, Kütavi, İçli Köfte, Tırş Köfte, Şorba Meyri, Cucaği, Sıre Mast, hellor, helvas cungi, .iğinisk, tene. NİŞAN – DÜĞÜN - KIZ İSTEME – NİŞAN
Evlenme çağına gelmiş erkek ve kız çocukları evlenme isteklerini aile içerisinde bazı davranışlarıyla hissettirmeye gayret gösterirler. Erkekler bu isteğini yenge veya kız kardeşlerini açarlar. Kızların niyetlerini açıklamaları biraz daha zor olup söyleme cesaretini göstermezler. Evlenme çağına gelmiş gençler bu niyetlerini kendi aralarında yavaş yavaş konuşmaya niyetlerini açığa vurmaya çalışır. Sevdiği kızın özelliklerini karakterini anlatırlar. Erkekler evlenmek istediği kızın bulunduğu mahalle veya köye çeşitli bahanelerle sık sık uğramaya çalışırlar. Hatta kızın evine uğrayıp onu yakından görmeye tanımaya konuşmaya çalışırlar. Bunu yapmadıkları zaman kızın arkadaşları vasıtası ila duygularını iletirler. Böylece kız erkek karşılıklı olarak rızalarını tescil ettirirken erkek ailesi yenge veya kız kardeş vasıtası ila haberdar edilir. Kız isteme konusunda ailenin düşüncesi olumlu olursa erkek tarafı kızı istemeye karar verir. Kız isteme işine erkek tarafın yakınlarından biri birkaç kez kız evine gider.Kız tarafından ağzını yoklar, niyetlerini öğrenmeye çalışır. Bunu önce gizli tutarlar. Kız tarafının düşünceleri olumsuz olması halinde kızımız henüz küçük sözlü veya nişanlı gibi bahaneler öne sürerler. Olumlu ise ailemizin büyükleri, akrabalarımız var, onların düşüncelerini almamız gerekir gibi açık kapı bırakarak niyetlerini ortaya koyarlar. Buna ağız yoklamak denir. Olumsuzlukların çoğu iki aile arasında gizli kalır ancak erkek ve kızın ısrarlı olmaları halinde bu işi açığa vururlar. Hatta kız kaçırmalara kadar gidebilir. Kız tarafında olumlu cevap aldıktan sonra, erkek tarafı arkadaşlarını çevrenin ileri gelenlerini davet ederek kız ailesi ile karalaştırılan bir gün veya zamanda kız evine kız istemeye gidilir. Kız istemeye gidilirken oturulur, çay kahve içilir. Erkek tarafından ileri gelen biri tarafından mevzuu açılır. Allah’ın emri Peygamber (s.a.s.)’in kavliyle sizlerle akrabalık kurmak daha da yakınlaşmak düşüncesi ile kızınızı oğlumuza istemeye geldik derler. Kız babası veya en yakını ise : madem siz bizi kendinize yeniden akraba edinmek ,yakınlık kurmak isteğinizle geldiniz, bizi münasip gördünüz bizde bir kızımızı size kurban ettik, diyerek karşılık verirler. Bunun üzerine hemen orada dualar yapılır, fatiha okunur. Allah kabul etsin. Allah akrabalığınızı daim kılsın, diyerek erkek yakınlarınca kız babası ve büyüklerin elleri öpülerek söz kesme işi sonuçlandırılmış olur. Daha sonra erkek tarafından nişan için getirilen altın ,beşibirlik bilezik veya yüzük kız tarafından nişan diye bırakılır. Bu nişan davetlilere açılıp gösterilir, daha sonra kız tarafından düğün için erkek tarafında neler istendiği sorulur. Bu ziynet eşyaları (Altın takılar için ) ağırlıklı olarak üzerinde durulur. Ailenin ekonomik durumu göz önünde bulundurularak makul bir miktarda karar kılınır. Diğer masraflar ise erkek tarafı ağırlıklı olmak üzere karşılanır. Bazı yerlerde bu iş içinde liste verilir. Kız tarafı alınması istediği eşyaların listesini yapar veya oğlan tarafı ila pazara beraber giderek gösterdiği beğendiği eşyaları alırlar. Nişan için istenirse ayrı bir gün tekrar akraba , eş dostlar toplanarak giderler. Son zamanlarda nişan için ayrıca gidilmemekte söz kesimli ile birlikte nişanda yapılmaktadır. Kız evine giden kadınlar kız evine erkeklerle aynı anda beraber giderler. Erkekler söz kesimi ve nişan için uğraşırken, kız tarafı da gelin olacak kızlarını süsler ve davetli kadınların huzuruna getirirler. Gelin yaşlı kadınların ellerinden öper ve kadın davetliler arasına oturur nişan yüzüğü takılır. Şerbet ve çerez davetlilere ikram edilir. Daha sonra bayanların getirdikleri çeşitli ,hediyeler takılar sunulur. Böylece nişan işi sona ermiş olur.
Güvey iki rekat namaz kılar, önceden hazırlanmış çerezler gelinle birlikte yenilir. Güvey gelini konuşturmaya çalışır. İki üç saat sonra sağdıç kapıya gelir bir müşkülleri varsa güvey durumu sağdıç ‘ına söyler. Eğer işler normal gitmiş ise sağdıç ‘a bir kap içinde meyva ikram edilir. Böylece sağdıç ilk müjdeyi almış olur. Sabahleyin erkenden “Ak saçlı” tabir denilen yaşlıca bir kadın yatak çarşafını alarak tarafların büyüklerine götürülür ve bahşiş alır Bu kızın bakireliğinin ispatı içindir, çünkü ilçemizde bakirelik çok önemli bir husustur. Birkaç gün geçtik ten sonra gelinin annesi kızının durumunu öğrenmek için yakın akrabalarından bir kişiyi oğlan evine gönderir. Daha sonra bizzat kendisi birtakım hediyelerle kızının evine gider. Yanında getirdiği hediyeleri oğlanın yakın akrabalarına dağıtır. Dönerken beraberinde damadına da götürür. Gelin yeni evinde ilk günlerde kayın babası ve ailenin diğer büyüklerinin huzuruna dahi çıkmaz .Aynı sofrada yemek yemez ve onlarla konuşmaz. Bütün bu davranışlar gelinin aile büyüklerine gösterdiği saygı ve terbiyesinin ölçüleridir. SÜNNET VE KİRVELİKSünnet İslam Dininin bir geleneği olarak yerine getirilir. İlçemizde sünnet yaşı genellikle 4-15 tir. Düğünler masraflı olduğu için bir aile tüm erkek çocuklarını aynı zamanda sünnet ettirmek ister. Sünnet ettirilmeden önce çocuklara birer kirve tayin edilir. Kirve sünnet günü çocuğun en yakın yardımcısıdır. İlçemizde kirve lik çok kutsal bir müessese sayılır. Aile arasında en yakın akrabadan daha çok fazla sevilip sayılır. Genellikle her çocuğa bir kirve adeti daha yaygındır.Düğün sabahı çocuklar giydirilir. Şehir ve kasaba merkezlerinde süslenmiş arabalarla, köylerde de at ile gezdirilir. Bu arada gençler davul zurna ile eğlenceler tertiplerler. Saat 10-11 sıralarında mevlit başlar, mevlidin bitiminde sonra çocuklar sünnet ettirilir. Çocuklar kirvelerinin kucağına oturtulur. Sünnet esnasında davetliler tekbir getirerek dualar okurlar, ayrıca çocuk acı duymasın diye lokum, şeker gibi tatlı şeyler yedirilir. Bu arada kirve çocuğa maddi olanakları içerisinde hediyeler verir. Sünnetten sonra davetliler ve kirve tarafından sünnetçiye bahşiş verilir. Sünnetten birkaç gün sonra kirve çocuğu tekrar ziyarete gider. Bu ziyaretinde yine hediye götürür.Çocuğun sıhhatini sorar, düğün evi bu ziyaretten sonra kirvesini ziyarete gider bu ziyaret sırasında kirvenin getirdiği hediyelerin değerinden az olmamak üzere bir takım hediyeler götürülür. TÜRKÜLERİMİZ Güla Zer Güler Güler güla zer Gülla zer gerdani zer Ayranı getir öne ver Güley netse Hak eder Seni sevmeyen neyler.
Geldi desmal attarı Güley çıktı dışarı Genci hem ihtiyarı Mesteyledi Gülazer Seni sevmeyen neyler.
Urfa dağ ortasında Güley açmış bağında Henüz taze çağında Güley netse Hak eder Seni sevmeyen neyler.
Güley Güley Güla Zer Gülla zer gerdani zer Ayna getir yana ver Çatlasın bizim gençler Güley netse Hak eder Seni sevmeyen neyler.
MERYEM ( Meryoke ) Meyro Meyro Meyremsin le le le Meyro Şirinsin Şekerdensin beribane Meyro El aleme ne diyem le le le Meyro Dünya ahret aşkımsın berbane Meyro.
Meyro gider kırlara le le le Meyro Dolu yağar yollara beribane Meyro Taç olmuşsun kızlara le le le Meyro Rehbersin bahtsızlara beribane Meyro.
Meyro Meyro Meyremsin le le le Meyro Şirinsin Şekerdensin beribane Meyro El aleme ne diyem le le le Meyro Dünya ahret aşkımsın berbane Meyro.
Meyro iner atından le le le Meyro Özengisi altından beribane Meyro Meyroya haber gelmiş le le le Meyro Aşiret ağasından beribane Meyro.
GÖKLÜ TÜRKÜSÜ Göklülü Göklülü Urfalıyam ben Vurma sineme yaralıyam ben Göklüye geldim yağmur yağıyor Göklünü kızları camdan bakıyor
Göklünü kızları güneşten güzel Bakışları yürek yakar Urfa Halfeti Birecik arası Orada bulunur Göklü Ovası
Göklülü Göklülü Urfalıyam ben Vurma sineme yaralıyam ben Göklülü Genç Kızlar Grubu ŞİİRLERİMİZ Gurbetten – Göklüye GÖKLÜM Doğdum Almanya’da Büyüdüm Almanya’da Ama aklım her zaman O güzel koku o sıcakta
Çünkü çok sevdiklerim Tüm izim hatıralarım Ata yurdum Can Göklüm Seni hiç unutamadım.
İster 10, ister 50 yıl Kalayım Almanya’da Toprağımı, köyümü, vatanımı Göklümü unutamadım. Özlem Yiğit - Almanya |